คำประกาศราชสดุดีเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชฯ
พ.ศ. ๒๕๔๗ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ทูลเกล้าฯ ถวายปริญญาปรัชญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์
แด่ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชฯ
ขอเดชะฝ่าละอองธุลีพระบาทปกเกล้าปกกระหม่อม
ด้วยสภามหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ในคราวประชุมครั้งที่ ๒/๒๕๔๗ เมื่อวันที่ ๑๖ กุมภาพันธ์ ๒๕๔๗ ได้มีมติเป็นเอกฉันท์ขอพระราชทานทูลเกล้าฯ ถวายปริญญาปรัชญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาวิทยาศาสตร์การอาหาร แด่ ใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาท ในฐานะที่ทรงพระปรีชาสามารถในการพัฒนางานด้านวิทยาศาสตร์การอาหาร โดยเฉพาะทรงเป็นแบบอย่างในการถ่ายทอดวิทยาการด้านเทคโนโลยีแปรรูปน้ำนมสดเป็นผลิตภัณฑ์ที่เก็บรักษาไว้ได้ และนำการพัฒนาผลิตภัณฑ์มาประยุกต์ใช้เพื่อช่วยเหลือเกษตรกรและส่งเสริมอาชีพใหม่ที่ยั่งยืนให้แก่ราษฎร ยังความผาสุกให้บังเกิดแก่พสกนิกรถ้วนหน้า และความมั่นคงแก่พระราชอาณาจักรตลอดมา
ในโอกาสที่ใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาท และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาค เสด็จฯ ทรงเยือนประเทศเดนมาร์ก เมื่อ พ.ศ. ๒๕๐๓ ทรงสนพระราชหฤทัยในกิจการฟาร์มโคนมของชาวเดนมาร์กเป็นอย่างมาก ด้วยทรงเล็งเห็นว่า อาชีพการเลี้ยงโคนมจะช่วยให้ประชาชนได้บริโภคอาหารที่มีคุณค่า ทั้งยังช่วยให้เกษตรกรไทยได้มีอาชีพที่มั่นคงเป็นหลักแหล่ง ไม่ต้องบุกรุกถางป่าทำไร่เลื่อนลอย อันเป็นการทำลายทรัพยากรธรรมชาติอีกต่อไป และหลังจากเสด็จนิวัติประเทศไทย รัฐบาลเดนมาร์กและสมาคมเกษตรกรเดนมาร์กได้ร่วมกันน้อมเกล้าฯ ถวายโครงการส่งเสริมการเลี้ยงโคนมเป็นของขวัญ และได้ก่อตั้งฟาร์มโคนมไทยเดนมาร์กขึ้นที่อำเภอมวกเหล็ก จังหวัดสระบุรี ในเดือนมกราคม พ.ศ. ๒๕๐๕ นับเป็นการวางรากฐานกิจการโคนมในประเทศไทยอย่างถาวร
ใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาท ได้ทรงส่งเสริมการเลี้ยงโคนมและกิจการโคนมให้พัฒนามาเป็นลำดับ โดยใน พ.ศ. ๒๕๐๕ ได้โปรดเกล้าฯ ให้สร้าง “โรงโคนม” ในเขตพระราชฐาน บริเวณสวนจิตรลดา ด้วยพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อส่งเสริมและเผยแพร่การเลี้ยงโคนม โดยใช้วิธีสาธิตการดำเนินงานให้เห็นเป็นตัวอย่างแก่เกษตรกร และที่สำคัญอีกประการหนึ่งคือ เพื่อศึกษาค้นคว้าและทดลองทางวิชาการ เพื่อศึกษาปัญหา และมุ่งให้เกิดการพัฒนาเกี่ยวกับกิจการโคนม
ใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาท ทรงเล็งเห็นประโยชน์และความสำคัญของเทคโนโลยีการแปรรูปอาหารนม จึงได้มีพระราชดำริในการพัฒนาเทคโนโลยีนมและผลิตภัณฑ์อย่างต่อเนื่อง โดยในปี พ.ศ. ๒๕๑๒ ขณะเกิดภาวะน้ำนมล้นตลาด ได้มีพระราชดำริให้จัดสร้างโรงงานนมผงขึ้น เพื่อรักซื้อน้ำนมสดจากเกษตรกรมาแปรรูปเป็นนมผง พระราชทานชื่อว่า “โรงนมผงสวนดุสิต” โดยทรงมุ่งเน้นให้เป็นแหล่งค้นคว้า มิใช่การค้า ซึ่งแสดงให้เห็นถึงพระราชปณิธานที่มุ่งพัฒนาเทคโนโลยีนมและผลิตภัณฑ์อย่างแน่วแน่ และต่อมาในปี พ.ศ. ๒๕๑๖ ได้ตั้ง “ศูนย์รวมนมจิตรลดา” ขึ้น เพื่อนำน้ำนมดิบมาผลิตเป็นน้ำนมพาสเจอร์ไรซ์ ที่ผ่านกระบวนการไฮโมจิไนส์ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อช่วยเหลือผู้ที่มีอาชีพเลี้ยงโคนม และที่สำคัญคือการมีนมสดที่ผ่านการพาสเจอร์ไรซ์และโฮโมจิไนส์ที่ได้คุณภาพถูกหลักอนามัยสำหรับประชาชนไว้บริโภค
ยังมีโครงการส่วนพระองค์อื่น ๆ ที่เกี่ยวกับกิจการโคนมอีก เช่น โรงนมเม็ด โรงเนยแข็งส่วนพระองค์ และโครงการผลิตนมระบบยูเอชที “จิตรลดา” เป็นต้น ซึ่งทุกโครงการล้วนเน้นการพัฒนาเทคโนโลยีนมและผลิตภัณฑ์นม ซึ่งสามารถผลิตผลิตภัณฑ์นมแปรรูปต่าง ๆ โครงการอื่น ๆ ที่กระจายอยู่ตามภูมิภาค ได้แก่ สหกรณ์โคนมหนองโพ ในพระบรมราชูปถัมภ์ ที่จังหวัดสระบุรี โครงการนมภูพาน จังหวัดสกลนคร ซึ่งล้วนก่อให้เกิดการขยายผลในด้านกิจการสหกรณ์โคนม ศูนย์รวมน้ำนมดิบ และโรงงานแปรรูปนมที่กระจายอยู่ในภูมิภาคอีกด้วย
พระราชดำริและพระราชกรณียกิจในใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาท เกี่ยวกับการพัฒนาเทคโนโลยีโคนม ดังที่ได้พรรณามานับตั้งแต่ พ.ศ. ๒๕๐๓ จนถึงปัจจุบันเป็นเวลากว่า ๔ ทศวรรษ นอกจากจะแสดงถึงพระปรีชาสามารถความรู้วิชาการด้านวิทยาศาสตร์การอาหาร ตลอดถึงการจัดการวัตถุดิบและการทรงนำความรู้มาประยุกต์เป็นต้นแบบ เพื่อการถ่ายทอดเทคโนโลยีด้านวิทยาศาสตร์การอาหารแก่ปวงชนแล้ว ยังแสดงให้เห็นถึงน้ำพระราชหฤทัยที่เปี่ยมล้นไปด้วยพระเมตตา และเอื้ออาทรห่วงใยต่อทุกข์สุขของปวงประชาโดยถ้วนหน้า ทำให้ประชาชนในทุกภูมิภาคของประเทศพื้นทุกข์เข็น และสร้างความมั่นคงทางอาหารก่อให้เกิดประโยชน์อเนกอนันต์ สภามหาวิยาลัยเกษตรศาสตร์จึงเห็นชอบเป็นเอกฉันท์ขอพระราชทานทูลเกล้าฯ ถวายปริญญาปรัชญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาวิทยาศาสตร์การอาหาร เพื่อเป็นการเฉลิมพระเกียรติคุณให้เป็นที่ประจักษ์โดยทั่วกัน และเพื่อเป็นสิริมงคลแก่มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ และแวดวงวิชาการวิทยาศาสตร์การอาหารสืบไป
ด้วยเกล้าด้วยกระหม่อม ขอเดชะ
